Het Geheugenlaantje is een kijk op het dorp ‘Spalbeek’, in de eerste plaats bedoeld voor de Spalbekenaar zelf maar bij uitbreiding heeft deze openluchttentoonstelling een meerwaarde voor alle bezoekers.
Op 19 panelen wordt een dorpsbeeld geschetst met verhalen en beelden uit het collectief geheugen en dit in vogelvlucht van de middeleeuwen (met Hendrik Van Veldeke) tot de jaren ’70 van vorige eeuw.
Het is een project over de generaties heen: grootouders, ouders en kleinkinderen wandelen geregeld samen in het laantje. Je bent er zelden alleen.
Verhalen genereren verhalen, families ontmoeten families, nieuwkomers ontdekken de wortels van hun dorp.
Iedereen is van harte welkom op deze permanente ontdekplek!
Start aan ’t Geheugenlaantje (Molenstraat aan huisnummer 148) en geniet van de Spalbeekse geschiedenis.
Volg de panelen (3 reeksen/19 panelen) en wandel rond basisschool De Spr@nkel , sla het eerste wegje rechts in. Hier eindigt het Geheugenlaantje en kom je terecht op de oudste ‘historische site’ van Spalbeek, met :
De ‘oude pastorie’ : gebouwd +- 1856 toen Spalbeek een zelfstandige parochie werd. In 1904 werden er bvb. voor 158,58 BF (+- 4 €) aan herstellingswerken gedaan.
De kapel ‘Onze-Lieve-Vrouw van Lourdes’ werd gebouwd omstreeks 1260 na het overlijden van Elisabeth van Spalbeek. Daarna werd de kapel nog 2 x vergroot en diende oorspronkelijk als parochiekerk. Ze is elke eerste zondag van de maand open voor publiek (bezoek visit.hasselt.be voor actuele info) en is opnieuw een unieke trouwlocatie. Vroeger lag er ook een kerkhof rond de kapel.
De kapelhoeve: hier heeft onder andere Boer Quintens gewoond. Hij was een weldoener die aan de kerk onverslijtbare massief houten kerkbanken geschonken heeft.
Dit deel van het dorp stond vroeger regelmatig onder water.
Wandel rond de kapel, bezoek zeker bij gelegenheid de binnenkant met unieke middeleeuwse muurschilderingen, en loop daarna naar rechts richting dorpskern.
Je passeert aan de linkerkant de oudste school van Spalbeek (1859), hiertegen was vroeger ook het gemeentehuis gebouwd, dit was bereikbaar via een trap naar boven. Na het kruispunt met de Molenstraat bevindt zich rechts het gerestaureerde vakwerkhuis waarin vroeger het ‘Café van Pie’ , officiële naam ‘De Dry Kronen’, gevestigd was. Daarnaast bevindt zich de statige ‘nieuwe pastorie’ en ontmoetingscentrum ‘Eneide’ . Wandel verder tot de kerk, elke steen ervan is handgemaakt door de Spalbekenaren. In het opschrift boven de voordeur wordt bisschop Doultremont vermeld, hij zegende de kerk in 1890 in. Loop via het kerkhof rond de kerk en wandel terug naar het vertrekpunt.
Dit wandeltraject kan uitgebreid worden met de ‘Van Veldeke-molen’ (+- 2 km), wandel de Spalbeekstraat af richting Lummen en sla linksaf voor de witte hacienda net voor de rotonde, je passeert hier de mooie gerestaureerde vakwerkboerderij en B&B ‘De Zwaen’ . Vroeger lag er een vijver met zwanen aan de boerderij, vandaar de naam. Sla opnieuw linksaf en na een paar 100 meter zie je de ‘Van Veldekemolen’ aan de linkerkant. De eerste molen (eerst voor het malen van graan, daarna voor het persen van olie) was gebouwd in leem in +- 1.100. Redelijk hoog tegen de gevel herinnert een arduinen plaat aan Hendrik van Veldeke die op deze locatie het levenslicht zag. Verder bevindt zich rechts beneden een pegelsteen (peilsteen), deze gaf de maximale stuwhoogte aan : van op de zuil tot onder de sluisbalk 3 ellen en 6 duimen.
Meer historische uitleg over de gebouwen vind je terug op de website hasel.be